Seçim aralarında bolca lafı edilen il sayısının arttırılması yeniden gündemde. Bence iki yüze çıkarılmalı.
Mecliste konuşulanlara göre "yüzüncü yılda yüz il" denilerek ülkemizde il sayısı 100'e çıkarılacakmış. O teklif Meclis Genel Kurulu’na bir gelsin, tut tutabilirsen. Oylama bittiğinde sayı 110'da olur, 120'de.
Mesela Alanya il yapılmaya kalkışılırsa, Manavgatlıları kimse tutamaz. Haksızlar mı? Alanya için kullanılacak kriterlerin hepsi komşu ilçe Manavgat'ta da var. İsterlerse yapmasınlar. Manavgat'tan alınacak oyların kaygısı dururken yapmamak mümkün mü?
Trakya'da da Çorlu il yapılacakmış. Yahu, Çorlu’yu Tekirdağ'dan ayırınca Tekirdağ Büyükşehir olma niteliklerini kaybeder. Tekirdağ'ı tenzil-i rütbe mi yapacaksınız?
Madem bir işe kalkışıyorsunuz, eliniz değmişken İstanbul'u da bölüverin. Usta bir terzi, bu kumaştan dört, hatta beş il çıkarır. Mesela, Sur İçi Fatih ilçesi tek başına il olsun. Esenyurt'ta muhakkak il olmalı. Esenyurt ve Fatih özerkliği bile hak ediyor yaşayanların nüfus yapısıyla. Zaten pasaportla girilecek hale gelmek üzereler. Hazır yapmışken Fatih'e bir de ekümenik özellik bahşetiniz mi, Avrupa Birliği’nden neler koparırsınız neler. Kalanları da Avrupa Anadolu diye ikiye böldünüz mü, tamam. Ama seçimlerde sıkıntı olur, Kadıköy gibi ilçeler yüzünden Anadolu İstanbul'da belediyeyi alamayız diye dertleniyorsanız üzülmeyin. Marmara sahilleri ve Adaları küçük parça olarak ayırır, Ümraniye merkezli bir il daha yapıverirsiniz.
İl sayısı değişmeli mi? Kesinlikle değişmeli. Ancak bu kafayla il sayısını 100'e çıkarmak sorunları çözmez.
Her ile üniversite dediğinize göre, il yaptığınız illerde de yeni üniversiteler açacaksınız haliyle. İyi de kim ders verecek o üniversitelerde? Bu kadar üniversite kurdunuz, her şehirde. Neredeyse hepsinde Siyasal, Sosyal Bilgiler bölümleri var. Aradan geçen yirmi küsur yılda kurduğunuz bu üniversitelerde Türkiye'nin il sayısının rasyonelliği üzerine yapılmış bir tane bilimsel çalışma yok. Oysa onlarca olmalıydı. Yapılsaydı, bu çalışmalar ışığında il sayısı 50'mi olmalı, yoksa 150'mi, değerlendirilir oy avcılığı yerine bilim gözetiminde karar verilebilirdi.
Kopyala - yapıştır, ortak imzalı tezlerle binlerce akademik ünvan ürettiniz ama bilim üretemediniz. Üniversitelerimizin niceliği arttı ama nitelikleri düştü. Nicelik artışı niteliği arttırmaz.
Nitelikli olamadığınız için nicelikte boğuluyor ülke.
Aslında Alanya'nın, Çorlu'nun il olmak istemesinin nedeni, 5216 sayılı Büyükşehir Kanunu. Büyükşehirde ilçe olmak, merkezden uzaklaştıkça Büyükşehirden hizmet almak sorun. Hele bir de Ayvalık gibi Balıkesir Büyükşehir Belediye ile ayrı siyasi partiler tarafından yönetiliyorsanız tam bir üvey evlat muamelesi görüyorsunuz.
Esas olarak yapılması gereken bu yasayla birlikte yürürlükte olan 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu ve 5393 sayılı Belediye Kanunlarının birbirleriyle çelişmesi. Çözüm ise güney doğuya özerkliğe hazırlık amacıyla çıkartılan Büyükşehir Kanunu’nun tümüyle yürürlükten kaldırılması. Belediye Kanunu ile İl İdaresi Kanunlarının gözden geçirilerek hizmet için uyumlu hale getirilmesi.
Yok, "biz çıkardığımız kanunlardan memnunuz, yaptığımız her şey doğrudur" diyorsan güzel kardeşim, hiç değilse il sayısını 200'e çıkarıp büyükşehirlerde ilçe belediyelerini kaldırın ki oralarda yaşayanlar biraz daha hizmet alabilsinler. Böylece iller arasındaki milletvekili sayısının dağılımı da biraz düzelip temsilde adalet ilkesine katkı sağlanır. İl sayısını kısıtlı arttırırsanız milletvekili sayısını da arttırmak zorunda kalırsınız...
12.07.2023 - M. Şevket Atalay