1963 yılında Urla’da vefat eden, bir süre de Urla Hükümet Veterineri olarak görev yapan Ön Yüzbaşı Baytar Ali Cengiz’in yaşayan 7 torunundan biri olan Ziraat Yüksek Müh. Müge Sayın’ın ve konuya hakim olup Ali Cengiz’i hatırlayan Urlalıların anlatımları, tarihi fotoğraf ve kayıtlara göre derlediğimiz özel haberi sizlerle paylaşıyoruz.

Müge Sayın anlatımlarında, “Ben, Zir. Yük. Müh. Müge Sayın, İstiklal Savaşımızda, özellikle Urla’nın kurtuluşunda önemli kahramanlıklar göstermiş ve Yunan kovulduktan sonra, Urla’ya ilk giren birliğin komutanı, göndere ilk bayrağı çeken Ön Yüzbaşı Ali Cengiz’in torunuyum. Dedemin halen hayatta olan en küçüğü 50 yaşlarını geçmiş çeşitli mesleklere sahip 6 torunu daha var.  Hepimiz dedemizin unutulması konusunda mustaribiz.

Dedem Baytar Ali Cengiz, İstiklal Marşı’nı yazan Milli Şairimiz Veteriner Mehmet Akif Ersoy ile birlikte aynı okuldan mezun olmuş, Osmanlı’nın son yıllarında yedek subay olarak başladığı uzun süren askerliğinde Arap çöllerinde savaşmış, İngilizlere esir düşmüş, iyi Arapçası sayesinde Arap kıyafetleriyle kaçıp İstiklal Savaşı’nda Ege Cephesi’nde savaşmış, Yunan Ordusu’nun bozguna uğramasıyla birliğinin önünde Urla’ya girerek Şanlı Bayrağımızı Urla hükümet Konağı gönderine çekmiştir.

Savaştan sonra Ön Yüzbaşı rütbesiyle terhis olan Dedem Ali Cengiz Urla’ya yerleşip Urla'da Hükümet Veterineri olarak görev yapmıştır.

Vefat ettiği 1963 yılına kadar Urla’nın kurtuluş günlerinde ve diğer milli bayramlarda daima en önlerde saygı görerek yer almıştır. Ayrıca, Urla İskele Mahallesi’nde bir sokağa Ali Cengiz adı verilmişti. Ne yazık ki daha sonra sokaklara numara verildiği için ismi yok olmuştur.

Dedemizin Özbek köyündeki evi, tarlaları ve bu günlerde Çiftlik Restoran olarak bilinen yerdeki çiftliği 70’li yıllarda satıldı” ifadelerini kullandı.

Urlalılarca “Baytar Ali Bey” olarak bilinen Ali Cengiz’i bildiğini ve tanıdığını açıklayan 22 ve 23. Dönem CHP İzmir Milletvekillerinden ve önceki dönem Urla Belediye Başkanlarından Bülent Baratalı bilgilerini  “Ön Yüzbaşı Ali Cengiz, Urla’yı kurtarmaya gelirken denizden açılan topçu ateşiyle şehit olan Yüzbaşı Kemal’in süvari birliğindeydi. Saldırıdan sağ kurtulanlarla birlikte 12 Eylül 1922 günü sabah saatlerinde Urla’ya geldi ve Urla Hükümet Konağı’na Türk Bayrağı’nı bizzat çeken kişidir. Sonrasında Bademler Köyü yolundan gelen Albay Çolak İbrahim Bey komutasındaki süvari birliği de Urla’ya geldi.

Kurtuluş Savaşı’nın sona ermesinden sonra Urla’da yaşamaya başlayan Ali Cengiz Bey, Urlalılarca sevilen, sayılan biriydi. Ali Cengiz Bey’in adı, Urla Belediye Başkanlığım döneminde İskele Limanı’nın arkasındaki, Pera Otel’in önündeki Yorgo Seferis Sokağı ile kesişen sokağa verilmişti. Sonraki dönemlerde sokağa numara verilmiş” ifadeleriyle aktardı.

 

Urla’nın Kurtuluşu

Urla Yıldıztepe Şehitliği’ndeki bir levhada, Yüzbaşı Kemal Bey ile ilgili şu bilgilere yer verilmiş:

“1328’de (1910) subay çıktı. Balkan Harbi’ne iştirak etti. Arıburnu muharebelerinde yaralandı. Doğu Harekatı’nda bulundu. İstiklal Savaşımızda Urfa-Gaziantep bölgelerinde Fransızlara karşı savaştı. Büyük Taarruz’da 57. Topçu Alayı 1. Batarya Komutanı olarak yer aldı. Bu savaşta ordumuzla birlikte düşman kuvvetlerini kovalayarak İzmir’e ulaştı.

9 Eylül 1922 İzmir’in düşmandan temizlenmesinden sonra kendisine Urla’nın kurtarılmasında 1. Batarya Komutanı olarak görev verildi. Yüzbaşı Kemal Bey, birliğini hazırlayarak cephane ve topları ile Urla’ya devinim etti. Bugün İstihkâm Okulu Komutanlığı (Abdullah Ağa Çiftliği) civarında bulunan bozuk yollardan ilerlerken, İzmir’den kaçan Yunanlıları koruyan bir İngiliz gemisinden açılan topçu ateşi esnasında 11 Eylül 1922 günü seyisi Onb. Baki ile birlikte aldıkları şarapnel parçasının tesiri ile şahadete ulaştılar. Birliğinin diğer unsurları tarafından derhal şehit oldukları yere gömülerek, bulundukları yer işaretlenip görevlerini tamamlamak üzere Urla’ya devam ettiler. Daha sonraki gelişmelerle, 1923 yılında bulundukları mezar açılarak her iki şehidimiz de bugün yattıkları Yıldıztepe Şehitliği’ne defnedildiler.”

Urla’nın kurtuluşu hakkında yaptığım araştırmalar ve edindiğim belgelere göre, Yüzbaşı Kemal Bey ile seyisi Onb. Baki’nin şehadet yerlerine defnedilmesinden sonra Urla’yı kurtarmak üzere yola devam eden birlikteki Ön Yüzbaşı Ali Cengiz Urla Hükümet Konağı’na Türk Bayrağı’nı çekerek resmen Urla’yı kurtarmıştır.

11 Eylül’de Seferihisar’ı düşman işgalinden kurtaran Albay Çolak İbrahim Bey komutasındaki süvari birliği de 12 Eylül 1922 günü Bademler Köyü yolu üzerinden Urla’ya ulaştı. Şehit Yüzbaşı Kemal Bey’in süvari birliğinden geriye kalan askerler tarafından asayişin sağlandığı ve Urla Hükümet Konağı’na bayrağımızın çekildiğini gördükten sonra bazı temaslarda bulunup Urla’nın batı köylerini ve Çeşme’yi kurtarmak üzere harekâta devam etmiştir.