İzmir’in işgalinde Yunanlılara karşı ilk direnme Urla'da ortaya çıktı. İzmir'in işgalini öğrenen 800 kadar Urlalı yerli Rum çeteci 16 Mayıs 1919'da Urla’nın Türk köylerine saldırdı. Savunmasız Urlalıları öldürmeye, mallarını yağmalamaya, Türk mahallerini kuşatmaya başlayan Rumlara karşı Urlalılar oluşturdukları ilk milis kuvvetle Urla’yı savunmaya başladı. 3 gün süren direnişin sonunda Yunan Deniz gücünü yanına alan Yunanlılar 19 Mayıs 1919 günü Urla’yı işgal etti. Direnişte sağ kalan Urlalı milisler Kuvayı Milliye’ye katılıp yurdumuzun düşman işgalinden kurtulmasında önemli görevler yaptılar.

“...15 Mayıs 1919 sabahı başlayan Yunan işgaline karşı Batı Anadolu'da ilk direniş 16 Mayıs sabahı Urla'da olmuştur, İzmir'in işgalini öğrenen 800 kadar yerli Rum, Türk köylerine saldırmaya, savunmasız insanları öldürmeye, mallarını yağmalamaya başladılar. Urla'nın Türk mahallelerini kuşattılar. Bunun üzerine Urla'da bulunan 173 ncü Alay Komutanı Yarbay Kâzım Bey yanında bulunan 18 er ve birkaç jandarma ile birlikte kasabayı savunmaya başladı, ilk Rum saldırısı püskürtüldü. Rum çetelerinin taarruzu karşısında dehşet verici ve mezalimi öğrenen Urla halkı kasabadaki silah deposunu zorla açmış, mevcut 120 tüfek ve cephaneyi alarak bir milis kuvveti meydana getirmişlerdir. 173 ncü Alay'ın emrine girerek onun vurucu gücünü arttırmışlardır.”

Yrd. Doç. Dr. Kadir Kasalak ATATÜRK ARAŞTIRMA MERKEZİ DERGİSİ, Sayı 42, Cilt: XIV, Kasım 1998, Türkiye Cumhuriyeti'nin 75. Yılı Özel Sayısı

***

3 YIL, 3 AY, 3 GÜN SONRA GELEN KURTULUŞ

26 Ağustos´ta başlayan, 30 Ağustos´ta zaferle sonuçlanan Büyük Taarruzu duyan yabancı unsurlar Türk Ordusu daha İzmir´e girmeden önce çeşitli araçlarla topluca ve ferdi olarak kaçmaya başlamıştır.

Bu terk etme bazen büyük tekneler ve daha çok Ege adalarına küçük teknelerle olmuş, kaçarken yükte hafif, pahada ağır eşyaları götüren Rum´lar ve diğer azınlık halkları taşınmaz varlıklarını da kalanlara yok pahasına satmış, satamayanlar ise yıkıp yakarak gitmiştir.

09 Eylül 1922 günü İzmir´e yerleşen Türk kuvvetleri, en kısa zamanda Türk sınırlarının yabancı işgalinden arıtılması için bir askeri stratejik plan uygulamıştır. Bu planlarda 5. Kolordu Komutanı Fahrettin (Altay) Paşa´ya Urla, Seferihisar, Çeşme ve Karaburun bölgelerinin düşman kuvvetlerinden temizlenmesi, askeri ve sivil yönetimin teslim alınması emredildi.

Fahrettin Paşa Büyük Taarruz sırasında 57. Topçu Alayı’nın 1. Batarya Komutanı olarak İzmir’e giren ve daha önceleri de Balkan Savaşı’na katılan, Arıburnu Savaşları sırasında yaralanan, iyileştikten sonra Doğu Harekâtı’nda bulunan, İstiklal Savaşı sırasında Urfa ve Gaziantep bölgelerinde Fransızlara karşı savaşarak büyük deneyim kazanan Yüzbaşı Kemal’e görevi verdi.  11 Eylül 1922 gecesi Yüzbaşı Kemal bataryası ile birlikte sahil yolu Narlıdere, Abdullahağa, Güzelbahçe güzergâhından Urla´yı teslim almaya giderken, Abdullahağa açıklarında körfezde bulunan Yunan muhripleri top atışına başladı ve Yüzbaşı Kemal yanında bulunan seyisi Onbaşı Baki ile birlikte şehit oldu.

Bunun üzerinde 5. Kolordu Komutanı Fahrettin (Altay) Paşa´nın emriyle dağ yolunu takip eden Türk süvarileri önlerine çıkan Yunan kalıntıları ile savaşarak ilerliyordu. Albay (Çolak) İbrahim'in komutasındaki 3. Süvari Kolordusu 11 Eylül günü öğleden sonra Seferihisar'a vardı. Bir gün sonra da saat 14.00'de Bademler- Ovacık yolu üzerinden Urla'ya girdi. Bu tümenden yarım saat sonra 1. Süvari Tümeni ile 2. Kolordu'nun Atlı Takip Kolu, saat 16.00'da ise 14. Süvari Tümeni Urla'ya girmiştir. Aralıklarla Türk ordusu Urla'ya girmeye devam etmiştir.

Yüzbaşı Kemal ve Onbaşı Baki'nin şehit oluşlarından dört ay sonra mezarları Güzelbahçe Kabristanı’ndan alınıp 11 Ocak 1923 günü Urla İskelesi’ndeki Yıldıztepe Mevkiine defnedildi.  Kabirlerinin yanına bulunan abide ise 57. Topçu Er Eğitim Tugayı’nca 1965 yılında inşa ettirilmiştir ve devrin devlet büyüklerinin katımıyla açılış töreni yapılmıştır.

Yüzbaşı Şehit Kemal'in anısına ayrıca Urla ilçe Merkezi’nde başlangıçta İKİNCİ MEKTEP olarak kurulan ilkokula Şehit Kemal adı verilerek ölümsüzleştirilmiştir.

Urla'nın kurtuluşunda canlarını siper etmekten çekinmeyen Urlalı Behçet Sakarya, (Deli) Sabri Yılmaz, Baytar, Yedek Subay Ali Yılmaz, Abdullah Çavuş ve daha birçok kahramanlarımız, dönemin Urla Müftüsü Ahmet Refik (Ural), Belediye Başkanı Hüseyin ve Urla Jandarma Komutanı Ziya Bey ne yazık ki günümüzde unutulmuştur.

Ne zaman hatırlayıp Urla’ya ve Urlalılara bu onuru kazandıran kahramanlarımıza, ecdadımıza sahip çıkacağız?

Fotoğrafta Urla'da bulunan 173 ncü Alay Komutanı Yarbay Kâzım Bey, yanında bulunan 18 er ve birkaç jandarma, dönemin Urla Müftüsü Ahmet Refik (Ural), Belediye Başkanı Hüseyin ve Urla Jandarma Komutanı Ziya Bey ile Yunanlılara karşı ilk Kuvvayı Milliye direnişini başlatan kahraman Urlalılar görülüyor. Fotoğraf Top Tepesi’nde zamanın mezbahası yakınında çekilmiştir. 16 Mayıs 1919