Pencere Haber Gazetesi
HV
19 MART Salı 07:55

FATİH SULTAN MEHMET ‘KKTC’NİN DÜNÜ VE BUGÜNÜ’ ANLATTI

İstanbul 29 Mayıs 1453'te tamamlanan kuşatma ile 570 yıl önce Osmanlı Devleti 7. padişahı Fatih Sultan Mehmet komutasında fethedilince, Türk, dünya ve Anadolu tarihi açısından birçok denge değişti. Devlet imparatorluk haline geldi, sonrasında üç kıtada hüküm süren dünya imparatorluğuna dönüştü. İpek yolunun ve boğazların denetimi Osmanlıya geçti, Bizans İmparatorluğu'na son verildi ancak Ortodoks Kilisesi'nin varlığı korundu, Orta Çağ kapandı, yeni Çağ başladı gibi fetihle birlikte birçok önemli gelişme yaşandı.

RÖPORTAJ
Giriş Tarihi : 29-05-2023 12:36
FATİH SULTAN MEHMET ‘KKTC’NİN DÜNÜ VE BUGÜNÜ’ ANLATTI

Osmanlı İmparatorluğu İstanbul’u fethettikten 118 yıl sonra da Kıbrıs’ı fetheder ve adaya Anadolu’dan çoğunluğu Türk kökenli vatandaşlarını yerleştirir. Bu ailelerden biri de İstanbul’un fethedildiği 29 Mayıs tarihinde doğduğundan dolayı adını Osmanlı Devleti’nin 7. Padişahı’ndan alan Fatih Sultan Mehmet’in ailesidir.

 

İstanbul’u fethederek adını tarihe büyük harflerle yazdıran Osmanlı Padişahı ile adaş olan F.S. Mehmet: “Kimse adamızın iki halkını birbirine düşman sanmasın. Aşırı milliyetçiler, radikaller, çeteler, teröristler tüm ülkelerin sorunu. Halkları bu örgütlerle aynı kefeye koyamayız. Bizler yıllarca bir arada dostça yaşadık ve hep iyi anlaştık. Birbirlerimizi sevdik ve saygı duyduk. Günümüzde aramız sınırla bölünmüş olsa da bu hissiyatlarımız hiç değişmeden aynı şekilde devam ediyor. Biz Rum halkıyla, Rum halkı da bizlerle her zaman dostuz. Politikacıların biz dost Rum ve Türk halklarını örnek alıp Kıbrıs için her iki tarafı da mutlu edecek kararlar almaları en büyük dileğim.”

“İki tarafın politikacılarına seslenmek istiyorum. ‘Lütfen bizi amborgo altında yaşamaktan kurtarın artık.”

 

 

FATİH SULTAN MEHMET ‘KKTC’NİN DÜNÜ VE BUGÜNÜ’ ANLATTI

 

Zengin bir tarihi mirasa, renkli toplumsal ve kültürel çeşitliliğe sahip Kıbrıs Adası, 1571 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun yönetimine girene kadar, yüzyıllarca tarihin değişik dönemlerinde farklı medeniyetlere mensup milletlere ev sahipliği yaptığından çeşitli etnik toplulukların ve kültürlerin etkisiyle yoğrulur.

VI. yüzyıldan beri Ermeni, VII. yüzyıldan beri de Maruni toplulukları adanın etnik yapısında yer alırken, Venedik dönemi sonunda ve Osmanlı fethi öncesinde adada nüfusunun çoğunluğunu Kıbrıslı Rumların oluşturduğu 200 bin kişi yaşıyormuş. Venedikliler, Kıbrıs'ı sadece askeri amaçlı kullandıkları için adada refah düzeyi azalmış, halk ağır vergiler altında ezilmiş, dini baskı da oldukça artmış ve Ortodoks Kilisesi çok kötü bir duruma düşmüş.

 

Kıbrıs halkı tek kurtarıcı gördükleri Osmanlılara adayı fethetmeleri için başvurur

Osmanlı İmparatorluğu’nun fethettiği yerlerde her yönden adil bir düzen kurduğunu bilen ada halkı, Venediklilerin kötü yönetiminden kurtulmak için tek kurtarıcı olarak gördükleri Osmanlı Devleti'ne Kıbrıs'ı alması için başvurmuş, Osmanlı padişahlarına gizli mektup ve elçiler göndermişler. Farklı sebepler yanında adada yaşayan Ortodoks Hıristiyanların daveti üzerine Kıbrıs’ı fetheden Osmanlı Devleti de Ortodoks Rum halkına Venedikliler tarafından ellerinden alınan kilise ve manastırları iade etmiş, idaresinde tüm dinlere özgürlük tanımış, esirliği ortadan kaldırmış, Venedikliler döneminde esir muamelesi gören Ortodokslara imtiyazlar vermiş, içişlerinde serbestlik tanımış, kendi iç meselelerine çözebildikleri müddetçe karışmamış ve daha güzel şartlarda bir yaşam sunmuş.

 

Osmanlı öncesi de Kıbrıs’a Türk göçleri olur

Kıbrıs adası tarihinin neredeyse her döneminde ada içi göçler gördüğü gibi ada dışına göçler ve ada dışından da göçlerle karşı karşıya kalmış. Adada göç hareketleri özellikle adanın Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedilmesiyle beraber büyük bir ivme kazanmış. 1571 yılından başlayarak 16. yüzyılın sonlarına kadar Osmanlı Devleti tarafından Kıbrıs'a o zamana kadar adada yerleşmiş olanlardan çok farklı olan bir din, dil ve kültüre sahip olan Türkler yerleştirilmiş. Adanın etnolojik ve kültürel tarihinde yeni bir unsur, halk olan Türkler ile adadaki diğer toplumlar birbirlerini karşılıklı olarak kültürel ve folklorik açıdan etkilemişler. 1571 yılına kadar olan dönemde Kıbrıs bölgedeki başat güçler arasında defalarca el değiştirmiş. Adaya Osmanlı hakimiyetinden önce de hem Mısır'dan hem de Anadolu'dan özellikle Karamanoğulları'nın hakim oldukları Orta Anadolu topraklarından göçen Türkler olmuş. Ancak Kıbrıs adası tarihinde iki kez önemli Türk göçüne, Türk yerleşimci gönderilmesine sahne olmuş. İlki Osmanlıların adaya fethettikleri dönemde, 1572 yılından itibaren başlayan ve 1689’da sona eren Osmanlı iskan politikasında adaya yerleştirilen Türk nüfusu. Diğeri ise Türkiye’den o dönemki adıyla Kıbrıs Türk Federe Devleti’ne 1983’ten sonraki adıyla Kuzey Kıbrıs Cumhuriyeti’ne 1974 Kıbrıs Barış Harekatı sonrası gönderilen Türk yerleşimciler.

 

Padişah fermanıyla adaya Anadolu’dan Türkler yerleştirilir

Osmanlılar Kıbrıs’ta egemenlik kurduktan sonra, adadaki yaşamı hem genel Osmanlı sistemine hem de adadaki yapıya göre düzenlemiş. Bir yandan idari yapıyı oluştururken bir yandan da Anadolu’dan getirdikleri Türkleri adaya yerleştirilmiş. 1572 yılından itibaren başlayan ve 1689’da sona eren Osmanlı iskan politikasında adaya Türk nüfusu olarak önce Osmanlı Ordusu’nun mensupları aileleriyle birlikte yerleşmiş ve toprak sahibi olmuş. Ardından boş kalan yerlere İç Anadolu’dan önce istekliler sonra da afete uğrayanlar getirilmiş. Padişah fermanıyla Kıbrıs’a yerleşmek üzere Anadolu’dan ve özellikle Karaman, İçel, Bozok, Alaiyye, Tek, Manavgat kadıları vasıtasıyla insan gönderilmesi emredilmiş. Belgelere göre ilk etapta Aksaray, Ürgüp, Koçhisar, Bor, Beyşehir, Seydişehir, Ilgın, Develihisar, Niğde, Anduğu, İshaklı ve Akşehir’den toplam 1908 aile, Mamuriye, Silindi, Ermenek, Mud, Gülnar ve Silifke kasaba ve köylerinden de 672 aile, toplamda 2bin 580 aile 1572’de Kıbrıs’a gönderilmiş. Ayrıca, Anadolu’nun diğer şehirleri ile Suriye vilayetlerinden isteyenler ve Toroslar’dan da Yörükler Kıbrıs’a getirilmiş.

 

Türk olmayan Osmanlı tebaası da adaya gönderilir

Osmanlı yönetimi adaya özellikle meslek sahibi olan insanları göndermiş ve bunları üç yıl vergiden muaf tutmuş. Osmanlılar adaya Türk olmayan Osmanlı tebaasını da göndermiş. İlk yerleştirmelerde iki Ermeni aile de kayıtlarda yer almış. 1570’den sonra adadaki nüfus yapısı, adada hiç bitmeyen sıtma salgınları, kuraklıklar, kıtlık ve çekirge istilaları, deprem gibi doğal afetler yüzünden sürekli değişmiş. Ada karşılıklı olarak Anadolu ve Suriye’den göç alıp göç vermiş. Bu göçlerde hemen hemen tüm milletler yer almış. Osmanlılar fetih sonrası adaya 50–60 bin Türk yerleştirmiş. 1800’lü yılların başında Kıbrıs adasında 30 bin 524 Rum nüfusu ve 67 bin Türk nüfusu olmak üzere toplam 97 bin 524 kişi yaşıyormuş. 1881’de ise Osmanlı’nın savaşları ve adadaki Türk göçleri nedeniyle Türk-Rum nüfusu tersine değişerek 137 bin 631 Rum nüfusuna karşılık 45 bin 458 Türk nüfusu olarak değişmiş. 1878’de ada İngiltere’ye geçince Türklerin bir kısmı 1923’e dek Anadolu’ya göç etmeye devam etmiş. 1923 Lozan Antlaşması’na göre Türkler iki yıl içinde İngiliz uyruğuna girmeyi kabul edecekler ya da adadan göçeceklerdir. Böylece 24 bin kişi daha göç etmiş. 1878-1923 yılları arasında adadan göç eden Türklerin sayısı 70 bine ulaşmış. Bu nüfusun 25 bini İngiltere’ye, 3 bini Avusturya’ya, 2 bin kişiye kadar Amerika’ya göç etmiş. Bu göçlerle birlikte Türk nüfusu zaman zaman azalırken Rum nüfusu artmış. 1960 yılında Rum nüfusu, Türk nüfusundan yaklaşık 4,3 kat daha artarak 448 bin 861 kişi olurken, Türk nüfusu ilk defa 100 bini aşarak 105 bin 494 kişi olmuş.

 

Adanın iyi yaşama uygun şartları göçe talebi arttırmış

Osmanlılar Kıbrıs’a göç hareketini gidecekler açısından cazip hale getirmek için adaya gidip yerleşenlerden iki yıl boyunca her türlü vergi alımını durdurmuş. Yeni yerleşenler böylece bir tür vergi muafiyeti kazanmışlar. Halkın vergiden muaf tutulmaları, adanın iklim şartları açısından yaşamaya ve ziraatle uğraşmaya son derece uygun olması ve bu konudaki haberlerin kulaktan kulağa yayılması sonrasında pek çok kişi sadece kendisi gelmekle kalmamış ve bütün ailesini de Kıbrıs’a getirmenin yollarını aramaya başlamış. Öte yandan meslek sahibi ailelerin seçimi sırasında uygulanacak yöntem de fermanda belirtilmiş, buna göre her 10 haneden 1 tanesinin adaya gönderilmesi emredilmiş. Bu ailelerden biri de Anadolu’dan gelen Akgürel ailesi. Fatih Sultan Mehmet Akgürel ile 14. yüzyılda Luzinyanlar tarafından inşa edilen ve Mağusa kentinin ana girişlerinden biri olarak kullanılan Othello Kalesi’nin limanındaki teknesinde görüştük.

 

Gazimağusa Kale içinde yaşayan sekiz Türk aileden biriydik

Doğma büyüme Kıbrıslı bir ailenin yedi çocuğundan biri olan Fatih Sultan Mehmet Akgürel adanın Osmanlılar tarafından fethedildiği 1571’lerden sonra Türkiye’den gelen ailelerden biri olduklarını belirterek “Benim ailem Gazimağusa Kalesi’nin içinde yaşayan sekiz Türk aileden biriydi. Dedem Türkiye’de yaptığı kasaplık mesleğine adaya geldiklerinde de devam etmiş. Adaya ilk yerleştikleri dönemde biraz intibak sorunu yaşasalar da kısa zamanda yeni vatanlarına alışmışlar ve Rumlarla olsun diğer topluluklarla olsun dostluk içinde yaşamışlar. Biz o zamandan beri neslimizi bozmadık” diye konuştu.

 

1974’e kadar Kıbrıs’ta soy isim yoktu, baba adı geçerliydi

Adını Osmanlı İmparatorluğu'nun VII. Padişahı Fatih Sultan Mehmet’ten alan F.S.M. Akgürel, isminin veriliş hikayesini ise şöyle anlattı:

“Eski insanlar daha milliyetçiydiler, babam da öyle. 29 Mayıs 1955 tarihinde doğmuşum. Osmanlı Devleti Padişahı F. S. Mehmet de İstanbul’u doğduğum gün ve ay olan 29 Mayıs’ta fethettiği için adımı Fatih Sultan Mehmet koymuşlar. Dünya tarihinde yeni bir çağ açan ve bir devleti İmparator yapan böylesine önemi büyük bir insanın, padişahın adını taşımak benim için büyük bir gurur. Bir diğer kardeşim de 23 Nisan’da doğdu, onun adını da Egemen koydular. Akrabalarım dahil kimse benim adımın Fatih Sultan Mehmet olarak kayıtlı olduğunu bilmez, ismimi sadece Fatih diye bilirler. 1974’e kadar Kıbrıs’ta soy isim yoktu, baba adı geçerliydi. Bana da İbrahim oğlu Fatih derlerdi. 1974 sonrası soyadı verildi herkese. Dedeme mesleğinden dolayı Kasap Hasan derlerdi. Soyadı kanunu sonrası babam kasap soyadını istememiş, Akgürel soyadını almış.

Rumlar güneye göç edince birçok resmi daire boş kaldı

1974 Kıbrıs Barış Harekatı’ndan sonra nasıl bir yaşamla karşı karşıya kaldıkları hakkında bilgiler veren Fatih S. M., “Kıbrıs'ın en önemli dönüm noktalarından biri olan bu harekatın ardından ada kuzey ve güney diye ikiye bölündü, hepimiz şaşkındık. Resmi Kıbrıs Cumhuriyeti kaynaklarına göre 142 bin Kıbrıslı Rum (o zamanki Kıbrıslı Rum toplumunun yaklaşık yüzde 30’u) adanın kuzeyinden güneyine ve 45 bin Kıbrıslı Türk de (o zamanki Kıbrıslı Türk toplumunun yaklaşık yüzde 40’ı) güneyden kuzeye göç etti. Kıbrıs Cumhuriyeti’nde idare Rumlardaydı. Kıbrıslı Türkler, güneyde 500 bin dönüme yakın bir mal bırakırken, Kıbrıslı Rumlar ise kuzeyde 1.5 milyon dönüm civarı mal ve mülklerini bıraktı. Göçle birlikte Rumların adanın güneyine gitmesi üzerine bütün resmi daireler, hastaneler, okullar, işyerleri boş kaldı. Çünkü daha önce resmi dairelerde, limanlarda ve havaalanında çoğunlukla Rumlar, az sayıda da Türkler çalışıyordu. Tabi işlerin devamı için personel gerekiyordu. Deniz merakım olduğu için beni müzeye aldılar. Bir dönem de Salamis Antik Kenti’nde görev aldım. Güneye çok yoğun göç olunca, daha önceden farklı ülkeler göç eden Türkler geri dönmeyince ve burada yaşayan ada Türklerinin bir kısmı da Türkiye, İngiltere gibi ülkelere göç edince kalan nüfus işlerin idamesi için yetersiz kaldı” şeklinde konuştu.

 

Türkiye’den nüfus nakli yapıldı

Kuzeyde ortaya çıkan nüfus boşluğunu kapatmak ve Kıbrıs’ın Türk bölgesinin ekonomik yönden kalkındırılmasının sağlanması amacıyla Türkiye’den adaya nüfus nakli yapıldığını belirten Fatih. S.M., konuyla ilgili şu değerlendirmelerde bulundu:

“Bu kapsamda 1974 Barış Harekatı’nda görev alan askerler ve aileleri, 1975’te Türkiye Cumhuriyeti’yle Kıbrıs Türk Federe Devleti arasında imzalanan ‘Tarımsal İşgücü Anlaşması’ kapsamında gelenler ve bu kategoridekilerin sonraki süreçte gelen akraba, tanıdık ve köylüleri ile kendi başına gelenler olmak üzere üç grup insan adaya geldi. Kimi ekonomik sorunlardan kurtulmak kimi de yeni bir başlangıç için Kıbrıs Adası’nın yolunu tuttu. Tarım, sanayi, turizm ve diğer hizmet sektörlerinde istihdam edilmek üzere çiftçiler ve tarım işçileri, sanayi, turizm ve diğer hizmet dallarında çalışacak kalifiye işçiler, esnaf, zanaatkarlar, sermaye ve işletme sahipleri, çeşitli mesleklerdeki fikir işçileri, çeşitli meslek dallarındaki uzman ve teknisyenler ile vasıfsız işçiler adaya getirildi.”

Zengin kültürel çeşitliliğe ve mozaiğe sahip bir ülkeyiz

“Gelen bu insanlar, önce KKTC vatandaşı yapıldı ardından yapılan yasal düzenlemelerle onlar da Güney’den gelen Kıbrıslı Türkler gibi terk edilmiş Rum köylerine yerleştirildi. 1977’de çıkan İskan Yasası’yla, bu ailelere araziler verildi. ‘Türkiyeli Göçmenler’ olarak adlandırılan bu grup kısa zamanda Kuzey Kıbrıs’ın kalkınmasında önemli rol oynadı. 1975, 1980 ve 1990’da özellikle Denizli, Antalya, Mersin, Trabzon, Samsun, Giresun, Erzurum, Kars, Ağrı, Sivas, gibi illerden adaya yoğun göç oldu. 1977’de Kuzey Kıbrıs’ın yüzde 35’ini Türkiye’den gelenler oluşturuyordu. KKTC doğumlular arasında son 45 yılda Türkiye’den gelenlerin çocukları hatta torunları da hatır sayılır yer tutuyor. 1996 yılından sonra çok sayıda üniversitenin açılmasıyla birlikte, hem KKTC’den yurtdışına olan eğitim amaçlı göçler azaldı hem de bu okullara gerek ülke içinden gerekse ülke dışında öğrenci alınması ülkemizdeki nüfusa oldukça etki etti. Günümüzde 21'i yerel merkezli, 4'ü yurt dışı merkezli toplam 25 eğitim veren üniversite ve 2'si meslek okulu olmak üzere 27 aktif yükseköğrenim kurumunda 144 farklı ülkeden öğrenci öğrenim görüyor. Öğrencilerle birlikte çalışma izni alanlar ve ülkeye turist olarak gelenler de sonradan buraya yerleşti. Günümüzde zengin kültürel çeşitliliğe ve mozaiğe sahip bir ülkeyiz.”

 

Avrupa standartlarında bir hayat yaşıyorduk

“1974 öncesi yaşam şartları ve hayat çok güzeldi, Avrupa standartlarından geri değildi.

Avrupa standartında bir hayat yaşıyorduk. Avrupa’da ne icat olur, yeni ne üretilir araba, elektronik, yiyecek vs ilk çıktıktan bir hafta içinde Kıbrıs’a gelirdi. Refah düzeyimiz çok yüksekti. Buraya ikinci Beyruth, Paris derlerdi. Sophia Loren, Liz Taylor, Richard Burton gibi Hollywood yıldızları tatillerini burada geçirir, birçok ünlü sanatçı, iş insanı eğlenmek için Kıbrıs’ı tercih ederdi. Her şey 1974’teki harekatta durdu ve bu harekatla beraber geri gitti. Ancak madalyonun bir de diğer yüzü vardı. Bu harekattan dokuz yıl önce 1963'te Rum terör örgütü militanları Kıbrıs Türklerine yönelik ‘Kanlı Noel’ olarak adlandırılan ve 11 yıl boyunca devam eden bir katliam yaptı. Bu saldırılarda 364 kişi şehit düştü, 103 Türk köyü boşaltıldı, 25 bin kadar insan evlerinden edildi. Kanlı Noel olayları ile başlayan katliam ve göçe zorlama eylemleri sonucunda Kıbrıs Türkleri 1963-1974 döneminde Ada'nın yüzde 3'lük kısmına sıkıştırıldı.”

 

1974’deki çarpışmalarda yaralandım

“Kıbrıs Türklerine yönelik 1963'te başlayan saldırı ve toplu katliamlar, Türkiye'nin garantörlük ve uluslararası hukuktan doğan haklarını kullanarak gerçekleştirdiği 1974 Kıbrıs Barış Harekatı ile son buldu. 1974’te 15 Ağustos’ta başlayan ikinci harekattaki çarpışmalarda Mağusa Kalesi’nde mevzi değiştirirken açılan ateş sonuncunda kurşunlardan bir tanesi duvardan sekerek bana isabet etti. Hemen revire götürdüler. Muayene sırasında kurşunun sıyırıp geçtiği düşünüldü. Ancak sonrasında birtakım rahatsızlıklarım oldu. Çeşitli tahliller, filmler çekildi hepsi normal çıktı. Tam 36 yıl sonra ise özelde yaptırdığım çekimde kurşunun şarapnel parçasının akciğere saplanıp, orada kaldığını ve organla kaynaştığını öğrendim. Her toplumun içinde ne yazık ki farklı radikal kesimler oluyor. Ama bunu tüm topluma mal etmemek lazım. Terör tüm dünyanın sorunu. 2022’nin Küresel Terörizm Endeksi Raporu’na göre son 14 yılda Kuzey Amerika’da yaklaşık 153, Avrupa’da 2 bin 779, Sahraaltı Afrika’da 9 bin 863, Mena Bölgesi’nde ise 21 bin 926 terörist saldırı olmuş. Türkiye de çok uzun yıllardır terör örgütünden muzdarip. Nasıl ki tüm Kürt kökenlileri terörist diye adledemezsek, bizler için Rumları, Rumlar için de biz ada Türklerini birbirine düşman adlemeyiz. Biz Rum halkıyla, Rum halkı da bizlerle her zaman dostuz.”

 

1974 öncesi adada yaşayan yerli halk istediği zaman adanın Rum kesimine geçebiliyor

Yıllarca yan yana komşuluk yaptıkları Rum arkadaşlarıyla halen sıkça görüştüklerini ve çok iyi anlaştıklarını ifade eden Fatih S. M., “Ancak 1974 sonrası ne yazık ki uzun süre Rum arkadaşlarımızla görüşemedik. Çünkü 1975 tarihinde Viyana’da BM gözetiminde Rauf Denktaş ile Glafkos Klerides arasında imzalanan nüfus mübadele anlaşmasıyla, BM Barış Gücü aracılığıyla Kuzey’den Güney’e yaklaşık 120 bin Rum, Güney’den Kuzey’e de 65 bin Türk geçti. 180 km boyunca uzanan ve genişliği 5 metre ile 7 km arasında değişen bir ‘ara bölge-yeşil hat’ ile birbirimizden ayrıldık. Yıllarca yan yana komşuluk yaptığımız Rum aramızda artık kilometrelerce mesafe oldu. 1974'ten sonra karşılıklı geçişler yasaklandı. Yıllar içinde çeşitli müzakereler yapıldı ve nihayet 23 Nisan 2003 tarihinden itibaren sınırlarda Kıbrıslı Türkler ile Kıbrıslı Rumlar karşılıklı olarak serbestçe kuzey ve güneye geçmeye başladı. KKTC vatandaşıyım ve 1974 öncesi adada yaşayan yerli halktan olduğum için aynı zamanda Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşıyım. Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olduğumuz için sınırdan istediğimiz zaman geçebiliyoruz. 1974 sonrası adaya yerleşenler ve T.C. vatandaşları bize tanınan bu ayrıcalıktan yararlanamıyor. 2003 yılına kadar kuzey ve güney arasında seyahat etmek bizler için fiilen olanaksızdı. Bu tarihe kadar özel izinlerle geçebiliyorduk. Şimdiyse kimliğimizi gösterip, güneye geçebiliyoruz” dedi.

 

29 yıl sonra Rum dostlarımızla görüştük

29 yıl boyunca iki kesim arasında yasak olan geçişlere 20 yıl önce izin verilince ilk geçişte Rum dostlarını görmeye gittiğini söyleyen F.S. Mehmet, sözlerine şöyle devam etti:

“Ben de ilk geçişte komşumuz Maria’nın mübadeleyle göç ettiği güneydeki evini gidip bularak onları ziyaret ettim. Ben gitmezden bir gün önce de iki kızı olan Maria’nın büyük kızı vefat etmiş, evde matem havası vardı. Ancak beni karşılarında görünce bir an hüzünlerini unutup, mutlulukla boynuma sarıldılar. Hemen hasretle koyu bir sohbete daldık, eski anılarımızı yad ettik, günümüzde neler yaptıklarımızı konuştuk, Eskiden fotoğraf merakım vardı ve Maria buradan göç etmeden önce çokça fotoğraflarını çekmiştim, 30 sene o fotoğrafları sakladım. Yanımda bu fotoğrafları da götürdüm, torununa verdim, ‘bak bu nenen, bu da annen’ dedim. Sonra Maria duygulanarak tekrar boynuma sarıldı, ikimizin de gözleri doldu. Oradan ayrılırken de ‘kusura bakma kızımın ölümünden dolayı yastayız, bu kez çok ilgilenemedik ama lütfen bizi tekrar ziyaret et’ dedi. O tarihten sonra birçok kez ziyaretlerine gittim, halen de fırsat buldukça giderim.”

Bir de Kalecik köyünde kalan bir Rum arkadaşımız vardı, bizi unutmamış. Ortak bir arkadaşımızla haber yolladı, özlediğini ve görüşmek istediğini söylemiş. Abimle beraber onu da adanın güney tarafına geçip, gidip, bulduk. Sarıldık, karşılıklı ağlaştık. Kendisini yine ziyaret etmemiz için davet etti, birbirimize telefon numaralarımızı verdik. O günden beri irtibatımızı kesmedik.”

 

Onlar da bizleri severdi, bizler de onları

“1974 öncesi bir arada yaşadığımız Rumlar ile hiçbir sorun yaşamadık. Onlar da bizleri severdi, bizler de onları. Oldukça iyi anlaşır, dostluklar paylaşırdık. Hatta o dönemde küçük gruplar halinde adanın değişik kesimlerinde yaşayan Ermeniler, Maruniler, Latin Katolikler, Anglikanlar, Yahudiler, Yahova Şahitleri, Bahailer ve Protestanlarla da gayet güzel ilişkilerimiz vardı. Ada ikiye bölününce Kıbrıslı Rumlar gibi diğer toplumlar da güneye göç etti. Çok az Rum ve Maronit kuzey tarafta kaldı. Zaten 1963 Aralık ayında Rum çetecileri tarafından Kıbrıs Cumhuriyeti'nin yıkılmasına ve Kıbrıslı Türklerin yok edilmesine yönelik faaliyetlerden sonra adadaki karma yaşam kısmen sona ermişti. Çeteciler ve terör örgütleri ile normal halkı birbirinden ayrı tutmalıyız. Biz halklar yıllarca bir arada hep iyi anlaştık, birbirlerimizi sevdik ve saygı duyduk. Birbirlerimizi çetecilerin gözünden asla görmedik. Şimdi böyle iki farklı bölgeye ayrılmış bir şekilde değil de eskiden olduğu gibi Kıbrıs Türkü ve Kıbrıs Rum’u karışık oturabilmeyi, yakın komşuluklar yapabilmeyi ve aynı çatı altında sohbetler edip, kurulan sofralarda beraber kadehlerimizi tokuşturabilmeyi çok isterdim. Politikacıların birbirlerine saygı ve sevgi duyan biz dost Rum ve Türk halklarını örnek alıp Kıbrıs için her iki tarafı da mutlu edecek kararlar almaları en büyük dileğim.”

 

Ambargo altında yaşam zor

Fatih S. Mehmet, 1974 sonrası KKTC’deki hayat ile ilgili olarak da şunları söyledi:

“1974 harekatında hayat resmen durmuştu. Adanın idaresi ve resmi kurumlar Rumlar’ın elinde olduğu için gittiklerinde ekonomi de durdu. Zaten Türkiye dışında hiçbir ülkenin KKTC’yi tanımaması bizler için büyük handikap. Kıbrıs Cumhuriyeti uluslararası alanda tanınan otorite olarak, bölgedeki havaalanlarının ve limanlarının kendi kontrolü altında olmadığını ilan ettiği için Kuzey Kıbrıs uluslararası ambargo altında. Devam eden Kıbrıs sorunu ülke ekonomimizi olumsuz etkiliyor. Durum böyle olunca da büyük ölçüde Türkiye'nin ekonomik desteğine bağımlıyız ve Türk hükümetinden para yardımı alıyoruz. Kuzey Kıbrıs’a Türkiye dışında direk uçuş yok. Avrupa’dan Kıbrıs’a gelmek isteyen bir kişi önce Türkiye’ye inip oradan Türk uçaklarına binip Kıbrıs’a gelmek zorunda. Mektuplar, kargolar postalar "Mersin 10 Turkey" posta kodu ile gönderiliyor ve önce Türkiye’ye oradan da Kıbrıs’a ulaşıyor. İki tarafın politikacılarına seslenmek istiyorum. ‘Lütfen bizi amborgo altında yaşamaktan kurtarın artık. Biz iki halk dün dosttuk, bugün dostuz, yarın da dost alacağız. Aramızı sınırlarla bölmesinler.’ Türkiye’den son iki göç dalgasında adada artan iş imkanını değerlendirmek için gelenler biz yerel halkla kaynaşmakta zorlandı. Bizlerin İngilizlerden de etkilenmiş kendimize ait bir kültürümüz var. Onlar Kıbrıslı olmaya çalışmadı, köylerinde, kasabalarında nasıl yaşıyorlarsa burada da aynısını devam ettirdiler. Toplumsal huzursuzluklar ve daha önce karşılaşmadığımız suç oranları baş gösterdi. Ada ikiye bölünüp, mübadeleyle kuzeyden güneye, güneyden kuzeye Rum-Türk nüfus göçü olunca, geride kalan malların mülk sorunu oldu.”

 

Farklı ülkelerden çalışmaya gelen çok kişi var

“Turizm ülkenin en büyük geçim kaynağı. Ülkemiz yapılan yatırımlar ve yapılan inşaatlarla sürekli gelişip, büyüyor. Yurt dışından da Rus, İngiliz, İran, Ukrayna gibi ülkelerden ev alıp burada yaşayan birçok kişi var. 2011 sayımına göre Kıbrıs'ta vatandaş olmayan 170 bin 383 kişi yaşıyor. Bunların 106 bin 270'i AB vatandaşı ve 64 bin 113'ü üçüncü ülkelerden. Milliyete göre en büyük AB grupları Yunan (29 bin 321), Britanyalı (24 bin 46), Romanyalı (23 bin 706) ve Bulgarlar (18 bin 536). En büyük AB-dışı gruplar Filipinli (9 bin 413), Rus (8 bin 164), Sri Lankalı (7 bin 269) ve Vietnamlılar (7 bin 28). Ayrıca ülke içerisinde tahminen 20 -25 bin kadar kayıt dışı göçmen bulunuyor. Tabi 2011’den bu yana özellikle Rus ve Ukraynalı nüfuslarında iki ülke arasındaki savaş sonrası çok sayıda artış oldu. Çok öğrenci nüfusumuz var. Farklı ülkelerden çalışmaya gelen çok kişi var. Özellikle Kamerun, Gana gibi Afrika ülkelerinden çok sayıda zenci uzun yıllardır ülkemizde yaşıyor.”

 

Fulya OMAÇ / Gazimağusa – KKTC

AdminAdmin

YORUMLAR